Instytut Nauk o Bezpieczeństwie UPH w Siedlcach

dr Marlena Drygiel-Bielińska – przewodnicząca
dr Agnieszka Araucz-Boruc – członek
dr Maryla Fałdowska – członek (BW I°)
dr Damian Jarnicki – członek (BI I°)
dr Daria Krzewniak– członek (KRM I°)
dr Grzegorz Wierzbicki – członek (BN I°)
dr Joanna Kufel-Orłowska – członek (KRM II°)
dr Renata Tarasiuk – członek (BW II°)
mgr Adriana Dróżdż – członek
mgr Wktoria Rudko – przedstawicielka doktorantów
mjr mgr Marta Kuźma – przedstawicielka Zakładu Karnego w Siedlcach
kom. Ewelina Radomyska – przedstawicielka Komendy Miejskiej Policji w Siedlcach
ppłk dr Bartosz Klepczyński – przedstawiciel Laboratorium
Kryminalistycznego Centrum Szkolenia Żandarmerii
Wojskowej w Mińsku Mazowieckim
Aleksander Ładniak – przedstawiciel studentów
Zuzanna Waloch – przedstawicielka studentów

EGZAMIN DYPLOMOWY – BEZPIECZEŃSTWO INFORMACYJNE studia I. stopnia

KIERUNKOWE ZAGADNIENIA EGZAMINACYJNE
1. Istota społeczeństwa informacyjnego
2. Znaczenie bezpieczeństwa informacyjnego
3. Atrybuty informacji i struktura piramidy wiedzy
4. System bezpieczeństwa informacyjnego w Polsce
5. Uwarunkowania normatywno-prawne dotyczące bezpieczeństwa informacyjnego w Polsce
6. Bariery informacyjne i sposoby przeciwdziałania im
7. Zagrożenia współczesnego środowiska informacyjnego
8. Ochrona danych osobowych
9. Zagrożenia transferu i redystrybucji informacji w procesach informacyjnych
10. Różnice w rozumieniu pojęć - bezpieczeństwo informacyjne, bezpieczeństwo cyberprzestrzeni, bezpieczeństwo teleinformatyczne
11. Ochrona informacji w kontekście smart city i IoT
12. Sprawczość i wpływ w infosferze
13. Ekstremizmy informacyjne i radykalizacja online
14. Zjawisko cyberprzestępczości – istota, rodzaje i możliwości przeciwdziałania
15. Możliwości przeciwdziałania cyberprzestępczości
16. Współpraca UE i NATO w zakresie cyberbezpieczeństwa
17. Uwarunkowania ochrony krytycznej infrastruktury państwa
18. Systemy informatyczne i kryptografia w przetwarzaniu informacji niejawnych
19. Informatyka śledcza i ślad cyfrowy
20. Krajowy System Cyberbezpieczeństwa
21. Cyberataki techniczne i socjotechniczne jako zagrożenia bezpieczeństwa informacyjnego jednostki, organizacji i państwa
22. Infrastruktura informacyjna i informatyczna w ujęciu państwowym i geopolitycznym
23. Znaczenie kultury bezpieczeństwa informacyjnego dla higieny informacyjnej i zdrowotnych aspektów bezpieczeństwa informacyjnego
24. Bezpieczeństwo informacyjne w dobie cyberinwigilacji i „kapitalizmu nadzoru” (digital surveilance)
25. Znaczenie kultury organizacyjnej w zapewnieniu bezpieczeństwa informacyjnego

ZAGADNIENIA MODUŁU 1: Bezpieczeństwo informacyjne w administracji publicznej
1. Znaczenie umiejętności komunikacyjnych w administracji publicznej
2. Regulacje prawne przestrzeni danych publicznych
3. Dobre praktyki udostępniania danych publicznych i tworzenia baz danych
4. Sposoby udostępniania informacji w działalności administracji publicznej
5. Media społecznościowe a prawo do informacji publicznej
6. Audyt wewnętrzny w organizacji
7. Dostęp do informacji publicznej – BIP
8. E-państwo, e-administracja i e-usługi
9. Miejsce i zadania ABW w systemie organów administracji bezpieczeństwa informacyjnego
10. Organizacja pracy kancelaryjnej, zasady obiegu dokumentów
11. Platforma ePUAP
12. Technologie informacyjne stosowane w administracji samorządowej
13. Państwo wobec wyzwań komunikacji strategicznej i kryzysowej
14. Audyt jako element Systemu Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji
15. Państwo jako strażnik ładu informacyjnego i przeciwdziałania patologii informacyjnej w infosferze, w tym cyberprzestrzeni

ZAGADNIENIA MODUŁU 2: Bezpieczeństwo informacyjne w przedsiębiorstwie
1. Zarządzanie kryzysem w przedsiębiorstwie
2. System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji (SZBI) według normy PN-ISO/IEC 27001:2023
3. Obowiązki przedsiębiorcy i uprawnienia służb w zakresie zapewniania bezpieczeństwa przemysłowego
4. Rewolucja cyfrowa i transformacja marketingu w nowej gospodarce – technologie, modele biznesowe i wyzwania informacyjne
5. Otoczenie i środowisko biznesowe przedsiębiorstwa – aspekty strategiczne, taktyczne i operacyjne
6. Elementy systemu zarządzania bezpieczeństwem informacji w przedsiębiorstwie
7. Istota, treść i podmioty własności przemysłowej
8. Zarządzanie informacją w wywiadzie gospodarczym
9. Zasoby informacji i wiedzy jako aktywa niematerialne
10. Rola cyberbezpieczeństwa i IT we współczesnym przedsiębiorstwie
11. Bezpieczeństwo informacyjne przedsiębiorstwa w trybie pracy hybrydowej/zdalnej
12. Sztuczna inteligencja: prawo, odpowiedzialność, etyka
13. Efekty skutecznego zarządzania informacją
14. Przebieg mediacji i negocjacji w sporze gospodarczym
15. Uwarunkowania zarządzania zasobami ludzkimi

ZAGADNIENIA Z METODOLOGII BADAŃ SPOŁECZNYCH
1. Jakie znasz rodzaje pytań i odpowiedzi? Opisz je.
2. Na czym polega i jak przebiega wyłonienie pytania ogólnego w pracy licencjackiej?
3. Jak formułuje się pytania w pracy licencjackiej?
4. Na czy polega i jak przebiega ustawienie pytania ogólnego w pracy licencjackiej?
5. Jak formułuje się cel badań prowadzonych na potrzeby pracy licencjackiej?
6. Jak powstaje struktura opisu wyników badań w pracy licencjackiej?
7. Co to jest metoda, technika, narzędzie w badaniach naukowych?
8. Na czym polega wnioskowanie indukcyjne, a na czym dedukcyjne?
9. Podaj przykład wnioskowania indukcyjnego i dedukcyjnego.
10. Jakie znasz metody badań empirycznych? Opisz jedną wybraną metodę.
11. Jakie znasz metody badań teoretycznych? Opisz jedną wybraną metodę.
12. Scharakteryzuj najczęściej popełniane błędy w etyce postępowania badawczego.

EGZAMIN DYPLOMOWY - KRYMINOLOGIA studia II. stopnia

KIERUNKOWE ZAGADNIENIA EGZAMINACYJNE
1. Pojęcie przestępstwa i przestępczości
2. Przestępczość rzeczywista, ujawniona, stwierdzona i osądzona
3. Etiologia rozwoju współczesnej przestępczości w Polsce (przyczyny środowiskowe, ekonomiczne oraz rola mediów)
4. Tendencje przestępczości w Polsce (m. in. przestępczość nieletnich, przestępczość kobiet)
5. Przestępczość korupcyjna w Polsce
6. Przestępczość na tle seksualnym w Polsce
7. Przestępczość przeciwko środowisku naturalnemu w Polsce
8. Przemoc w rodzinie w Polsce (rodzaje, przyczyny, etapy)
9. Tendencje rozwoju przestępczości w cyberprzestrzeni
10. Przyczyny i kierunki rozwoju przestępczości terrorystycznej
11. Charakterystyka fenomenologii przestępczości
12. Problematyka wiktymizacji
13. Zachowania suicydalne (nieletnich, dorosłych, osób starszych)
14. Założenia prewencji generalnej (ogólnej) i indywidualnej (szczególnej)
15. Założenia prewencji pozytywnej i negatywnej
16. Strategia destruktywna zapobiegania przestępczości
17. Strategia kreatywna zapobiegania przestępczości
18. Charakterystyka polityki kryminalnej państwa
19. Polityka karna (polityka ścigania i sądowego wymiaru sprawiedliwości)
20. Wiktymologiczne aspekty profilaktyki przestępczości
21. Instrumenty zwalczania przestępczości
22. Prewencyjny charakter środków probacyjnych
23. Resocjalizacja sprawców przestępstw w warunkach zakładu karnego

ZAGADNIENIA Z METODOLOGII BADAŃ SPOŁECZNYCH

1. Co to jest metoda naukowa, a czym są metodologia i metodyka?
2. Co to jest metoda, technika, narzędzie w badaniach naukowych?
3. Jakie znasz metody wnioskowania, na czym polegają?
4. Jakie znasz metody badań teoretycznych a jakie empirycznych? Scharakteryzuj wybraną z nich,
5. Co to jest przedmiot badań i czym różni się od przedmiotu poznania
6. Jak wyłaniać przedmiot poznania z przedmiotu badań?
7. Co to jest problem naukowy, jaka odgrywa rolę w procesie poznania?
8. Jak wyłania się ogólny problem naukowy?
9. Jak wyraża się ogólny problem naukowy i jaką ma on strukturę?
10. Na czym polega ustawianie problemu naukowego?
11. Jak formułuje się cel badań prowadzonych na potrzeby pracy magisterskiej?
12. Jak problemy szczegółowe nadają strukturę badaniom i opisowi ich wyników?
13. Co to jest, jakie funkcje spełnia hipoteza w procesie poznania?
14. Jak wstępna hipoteza robocza zmienia się w hipotezę roboczą i jak oraz dlaczego staję się wyjaśniającą hipotezą naukową?
15. Dlaczego cel badań powinno się ostatecznie precyzować po postawieniu wstępnych hipotez roboczych?
16. Jak można testować hipotezy w procesie poznania?
17. Jak dobierać metody naukowe do rozwiązywania problemów naukowych i testowania hipotez?
18. Jakie naruszenia zasad etyki w badaniach i ich opisie występują najczęściej w pracach magisterskich?

Egzamin doktorski z dyscypliny podstawowej nauki o bezpieczeństwie

Zakres tematyczny i literatura przedmiotu

Egzamin z dyscypliny podstawowej obejmuje wiedzę odpowiadającą dyscyplinie, w której mieści się tematyka rozprawy doktorskiej

Zakres tematyczny:

I Podstawy teoretyczne

Nauki o bezpieczeństwie
- Przedmiot,
- Cel,
- Główne zadanie,
- Metoda
Podstawy poznania bezpieczeństwa podmiotu
- Wartości, istnienie, prawda, zakres i sposób poznania (mono, wielo, trans dyscyplinarny)
- Pojmowanie (atrybutowe, procesualne, rzeczowe)
- Paradygmaty (komplementarny, strategic studies, security studies)
- Tożsamość nauk o bezpieczeństwie (formalna i materialna)
- Ogólnometodologiczne reguły poznania (poznawcza sytuacja problemowa, problem naukowy, hipotezy i ich uzasadnianie)
- Metodologia szczegółowa (teoretyczne i empiryczne metody badawcze)

II Kategorie i uwarunkowania

Uwarunkowania bezpieczeństwa podmiotu
- Wyzwania, zagrożenia ryzyko (wewnętrzne i zewnętrzne)
- Kultura, polityka, ekonomia, technologia, demografia
- Geopolityka, geostrategia
- Polityka bezpieczeństwa państwa (państw)
- Strategie i doktryny bezpieczeństwa państwa (państw)
Przedmioty referencyjne bezpieczeństwa podmiotu
- Jednostka ludzka,
- Społeczeństwa na różnych poziomach zorganizowania od rodziny do państwa i stowarzyszeń państw
Wymiary przedmiotowe bezpieczeństwa podmiotu
- Narodowy
- Militarny,
- Ekonomiczny,
- Polityczny,
- Powszechny,
- Publiczny,
- Społeczny,
- Kulturowy,
- Ideologiczny,
- Ekologiczny,
- Informacyjne
Wymiary przestrzenne bezpieczeństwa podmiotu
- Wewnętrzny,
- Zewnętrzny,
- Lokalny,
- Regionalny,
- Międzynarodowy,
- Globalny

III Instytucje i systemy

Instytucje bezpieczeństwa podmiotu
- Globalne (np. ONZ)
- Regionalne (np. UE, OBWE)
- Państwa (wojska, służby, straże, inne np. prywatne formacje ochronne)
Systemy operacyjne bezpieczeństwa państwa
- System bezpieczeństwa narodowego
- Podsystem kierowania bezpieczeństwem narodowym
- Podsystem obronny państwa
- Podsystemy ochronne państwa (zarządzania kryzysowego, ratowniczo-gaśniczy, przeciwpożarowy, przeciwpowodziowy, ochrony granicy, informacji niejawnych, inne)

Literatura przedmiotu:

Bieleń S., Polityki bezpieczeństwa państw, TEKA KOMISJI POLITOLOGII I STOSUNKÓW MIĘDZYNARODOWYCH PAN Tom 5 r. 2010, https://docplayer.pl/15162226-Polityki-bezpieczenstwa-panstw.html
Cieślarczyk M., Kultura bezpieczeństwa i obronności, Wyd. Akademii Podlaskiej, Siedlce 2006
Cieślarczyk M., Teoretyczne i metodologiczne podstawy badania problemów bezpieczeństwa i obronności państwa, Wyd. Nauk UPH, Siedlce 2011
Czaputowicz J., Bezpieczeństwo międzynarodowe współczesne koncepcje, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 2012.
Drabik K., Bezpieczeństwo personalne i strukturalne, Wyd. AON, Warszawa 2013.
Dziemidok-Olszewska B., Michalczuk Wlizło- M., Instytucjonalne podstawy bezpieczeństwa państwa w Rzeczypospolitej Polskiej, Wyd. Elipsa , Warszawa 2018.
Fehler W., Bezpieczeństwo wewnętrzne współczesnej Polski. Aspekty teoretyczne i praktyczne, Arte,Warszawa 2012.
Fehler W., Podstawy bezpieczeństwa informacyjnego, Wyd. UPH, Siedlce 2021.
Gierszewski J., Bezpieczeństwo społeczne, Difin, Warszawa 2013
Gierszewski J., Kubiak M., Kultura bezpieczeństwa w teorii i praktyce, Wyd. Marszałek, Toruń 2019
Glen A., Podstawy poznania bezpieczeństwa podmiotu: aksjologia, ontologia, epistemologia, metodologia, Wyd. Nauk. UPH, Siedlce 2021
Jarmoszko S. , Barszczewski W., Bezpieczeństwo społeczne w sytuacjach krytycznych, Wyd. Nauk UPH, Siedlce 2017
Jarmoszko S., Ścieżki konceptualizacji strategii bezpieczeństwa, Siedlce 2015
Kitler W. Bezpieczeństwo narodowe RP. Podstawowe kategorie, uwarunkowania, system, AON, Warszawa 2011
Kitler W., Organizacja bezpieczeństwa narodowego Rzeczypospolitej Polskiej. Aspekty ustrojowe, prawno-administracyjne i systemowe, Wyd. Adam Marszałek, Toruń 2018.
Pelc M., Elementy metodologii badań naukowych, AON, Warszawa 2012
Sikora K. (red.), System bezpieczeństwa i porządku publicznego. Organy i inne podmioty administracji, Wyd. Wolters Kluwer, Warszawa 2015.
Skrzyp J., Geopolityka, AON, Warszawa 2016
Szmitkowski Paweł, Ochrona ludności i obrona cywilna w systemie administracji państwowej, Wyd. UPH, Siedlce 2017.
Szpyra R., Bezpieczeństwo militarne państwa, AON, Warszawa 2012
Topolewski S., Ochrona informacji niejawnych w Siłach Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, Wyd. Nauk. UPH, Siedlce 2018
Topolewski S., Żarkowski P., Współczesny wymiar bezpieczeństwa narodowego. UPH, Siedlce 2015.
Williams, P. D. (red. nauk.), .Studia bezpieczeństwa. Wyd. UJ, Kraków 2012
Wróblewski R., Bezpieczeństwo narodowe. Zintegrowane i zrównoważone, Wyd. UPH w Siedlcach, Siedlce 2019.
Wróblewski R., Zarządzanie kryzysowe jako element zarządzania bezpieczeństwem narodowym, Wyd. Nauk. UPH, Siedlce 2013.
Wróblewski Ryszard, Wprowadzenie do nauk o bezpieczeństwie, Wyd. UPH, Siedlce 2017.
Wyrębek H., Cyberprzestrzeń. Zagrożenia, strategie cyberbezpieczeństwa, Wyd. UPH, Siedlce 2021.
Zalewski S., Bezpieczeństwo polityczne. Zarys problematyki, Wyd. Nauk UPH, Siedlce 2013